Pijnstillerverslaving

Hulp nodig? RMHC Helpt jou

Herken jij je in een van deze klachten?

Doe de zelftest en krijg een indruk

Verslaafd aan pijnstillers

In Nederland worden per dag ruim een miljoen zware pijnstillers ingenomen, zo blijkt uit cijfers van Zorgverzekeraars Nederland (ZN). Het grote gemak van het slikken van pijnstillende medicatie en de neiging die sommige mensen hebben om verschillende soorten pijnstillers te mixen, kunnen levensgevaarlijke gevolgen hebben. Daarnaast kan frequent gebruik een pijnstillerverslaving in de hand werken. Je kunt bijvoorbeeld verslaafd aan paracetamol, demerol, fentanyl, hydrocodon, morfine, tramadol en oxycodon raken.

Welke pijnstillers zijn verslavend?

Pijnstillers worden onderverdeeld in diverse categorieën. De meest verslavende pijnstillers zijn opioïden, maar ook verslaving aan NSAIDs en paracetamol verslaving komen regelmatig voor. De verschillende soorten verslavende pijnstillers zijn:

Paracetamol: hoewel dit een relatief veilige pijnstiller is, kun je er juist hoofdpijn van krijgen als je te vaak paracetamol gebruikt, waardoor je nog meer paracetamol gaat gebruiken en er mogelijk een paracetamol verslaving ontstaat;
Opioïden (opiaten): voorbeelden van opioïden zijn codeïne, morfine, tramadol en oxycodon. Dit zijn verslavende pijnstillers waarbij hulp bij het afkicken nodig kan zijn;
NSAIDs (non-steroidal anti-inflammatory drugs): ontstekingsremmers zonder steroïden die soms verslavend zijn, zoals naproxen, diclofenac en ibuprofen;
Cannabinoïden zoals tetrahydrocannabinol (THC) en cannabidiol (CBD), waarvan nog niet bekend is hoe hoog het risico op verslaving exact is bij medicinaal gebruik.

Wat is een pijnstillerverslaving?

Pijnstillers worden vaak gebruikt om matige tot ernstige pijn te behandelen en brengen een hoog risico op misbruik en afhankelijkheid met zich mee. Dat komt doordat de meeste tot de categorie van opioïde geneesmiddelen behoren. Pijnstillers worden vaak op korte termijn voorgeschreven om pijn te behandelen die wordt veroorzaakt door letsel, operaties en sommige kankerbehandelingen. Mensen die pijnstillers misbruiken of langdurig pijnstillers gebruiken, lopen een hoog risico op een overdosis en gerelateerde complicaties zoals coma en overlijden. Iemand die verslaafd is aan opiaten loopt hierop een groter risico dan een persoon die is verslaafd aan paracetamol of NSAIDs.

Wat houdt een paracetamol verslaving in?

In principe is paracetamol niet verslavend. Het is een pijnstiller die net als aspirine onder de categorie van lichte medicijnen valt. Die medicijnen veroorzaken geen lichamelijke afhankelijkheid.

Als er stoffen zoals codeïne en cafeïne aan toegevoegd zijn, kan iemand wel verslaafd aan paracetamol raken. Cafeïne werkt opwekkend en codeïne wordt in de lever omgezet in een lichte variant van morfine. Wanneer je er gedurende lange tijd eenzelfde dagelijkse hoeveelheid van inneemt, kan dat een paracetamol verslaving in de hand werken.

Wat zijn de kenmerken van een paracetamolverslaving?

Bij langdurig dagelijks gebruik van paracetamol treedt vooral gewenning op, maar spreken we niet van een paracetamol verslaving. Na langdurig dagelijks gebruik neemt de werking af en heb je voor hetzelfde pijnstillende effect steeds meer paracetamol nodig. Daardoor kan op den duur een medicatieafhankelijke hoofdpijn ontstaan. De kans is groot dat je die hoofdpijn weer probeert te verhelpen met paracetamol, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat. In dat geval is het de enige optie om acuut te stoppen met het gebruik van paracetamol.

Wat zijn de risico’s van een pijnstillerverslaving?

Elk jaar wordt meer dan veertig procent van alle sterfgevallen door een overdosis opioïden veroorzaakt door het misbruik van pijnstillers. Onder het misbruik van pijnstillers verstaan we: het gebruik van een hogere dosis dan voorgeschreven, het gebruik van het recept van iemand anders of het mengen van extra pijnstillers met alcohol. Het totale aantal sterfgevallen door een overdosis als gevolg van pijnstillerverslaving was in 2016 vijf keer hoger dan in 1999.

Stoornis in het gebruik van opioïden

Zelfs als ze worden voorgeschreven, brengen pijnstillers een risico op verslaving met zich mee. Naar schatting twaalf procent van de mensen die pijnstillers krijgt voorgeschreven, lijdt aan een stoornis in het gebruik van opioïden. Ook gaf tachtig procent van de heroïneverslaafden aan dat zij ooit waren begonnen met het misbruiken van voorgeschreven pijnstillers. Dat houdt verband met het gegeven dat de werkzame stoffen in bepaalde pijnstillers sterk op heroïne lijken. Dat is bijvoorbeeld zo bij het pijnstillende middel oxycodon dat ook euforische gevoelens teweeg kan brengen. Oxycodon werkt in hogere doseringen ook op het ademhalingscentrum in het brein. Wie te veel gebruikt, stopt met ademen, raakt in coma en kan overlijden.

Veel mensen die pijnstillers misbruiken krijgen die van vrienden of familieleden, waardoor het voor de meeste artsen een gevaarlijke praktijk is om opioïden voor te schrijven. Veel opioïde pijnstillers brengen een hoog risico op zowel fysieke als psychologische verslaving met zich mee, in tegenstelling tot een paracetamol verslaving waarbij het risico vele malen kleiner is.

Verslavingen

De werking van pijnstillers

Alle pijnstillers werken op dezelfde manier en binden zich aan opioïde receptoren in de hersenen om pijnverlichting te bieden. Sommige pijnstillers zijn echter sterker dan anderen en kunnen langwerkend of kortwerkend zijn. De effecten van methadon kunnen bijvoorbeeld tot 24 uur aanhouden, terwijl de effecten van hydrocodon maximaal zes uur kunnen aanhouden. Er zijn verschillende middelen die een pijnstillerverslaving kunnen veroorzaken:

Codeïne
Codeïne behoort tot de opioïde analgetica. Deze milde opioïde is net als heroïne en morfine van nature afkomstig van de papaverplant en is tot een derde zo sterk als morfine. Codeïne is er in veel verschillende doses en medicijnsoorten en wordt veel gebruikt om diarree en hoest te behandelen.
Demerol
Deze opioïde is zeven tot tien keer minder krachtig dan morfine, maar biedt een korte halfwaardetijd (de tijd die nodig is om de hoeveelheid van het geneesmiddel in het bloed te halveren) die effectief is bij de behandeling van postoperatieve pijn.
Hydromorfon
Deze opioïde is tot tien keer sterker dan morfine. Hydromorfon is vaak de tweedelijnsbehandeling voor pijn wanneer morfine geen verlichting biedt.
Fentanyl
Deze pijnstiller is honderd keer sterker dan morfine en biedt onmiddellijke pijnverlichting die tussen één en twee uur aanhoudt. Fentanyl bindt zo sterk aan pijnreceptoren, dat mensen die dit opioïde misbruiken een fatale overdosis kunnen krijgen.
Hydrocodon
Deze opioïde biedt dezelfde sterkte als morfine en wordt meestal gecombineerd met paracetamol om pijnverlichting te bieden.
Methadon
Dit medicijn is drie keer sterker dan morfine en wordt vaak gebruikt om opioïdeverslaving te behandelen. Methadon veroorzaakt geen euforie en is naast hydrocodon en oxycodon ook een van de meest misbruikte pijnstillers.
Morfine
Morfine wordt rechtstreeks uit de papaverplant gewonnen en kan bij intraveneus gebruik binnen vijf tot tien minuten pijnverlichting bieden. Deze opioïde is een van de oudste pijnbehandelingen en wordt in veel andere pijnstillers als ingrediënt gebruikt.
Oxycodon
Dit medicijn is ongeveer vijftig procent sterker dan morfine en wordt meestal voorgeschreven om pijn na de operatie te behandelen. De effecten van oxycodon beginnen binnen vijftien tot dertig minuten en houden tot zes uur aan.
Subutex
Ook bekend onder de generieke naam buprenorfine. Dit opioïde is tot veertig keer sterker dan morfine en kan chronische pijn behandelen zonder euforie te veroorzaken. Subutex wordt vaak gebruikt om afhankelijkheid van opioïden te behandelen.
Tramadol
Deze pijnstiller is ongeveer een tiende van de sterkte van morfine, maar brengt bij misbruik nog steeds het risico van afhankelijkheid en verslaving met zich mee.

Wat zijn de symptomen van pijnstillerverslaving?

Mensen die pijnstillers misbruiken, lopen het risico verslaafd te raken. Pijnstillerverslaving zoals een paracetamol verslaving, is een complexe medische aandoening die wordt gekenmerkt door overmatig gebruik van de medicatie om high te worden, euforisch te worden of anderszins nadelige effecten van het medicijn te hebben die niet door de fabrikant waren bedoeld.

Herhaaldelijk gebruik van pijnstillers voor ander gebruik dan dat ze zijn voorgeschreven of in doses die hoger zijn dan de voorgeschreven dosis, kan leiden tot:

Een onvermogen om natuurlijke gevoelens van plezier in de hersenen te creëren;
Lichamelijke afhankelijkheid van het medicijn die resulteert in lichamelijke ontwenningsverschijnselen;
Psychologische afhankelijkheid van het medicijn die resulteert in psychische problemen;
Het hunkeren naar drugs en het opbouwen van tolerantie voor de pijnstiller;
Langdurig misbruik van pijnstillers kan leiden tot: ademhalingsfalen, hartaanvallen, spijsverteringsproblemen, gevoeligheid voor pijn en overdosering.

Wat kun je doen als iemand van wie je houdt pijnstillers misbruikt?

Mensen die grotere hoeveelheden pijnstillers gaan gebruiken nadat ze hier tolerant voor zijn geworden, lopen een verhoogd risico op lichamelijke afhankelijkheid die wordt gekenmerkt door ontwenningsverschijnselen bij abrupt stoppen met pijnstillers. Personen die niet kunnen stoppen met het gebruik van pijnstillers – ondanks dat ze proberen te stoppen – lijden mogelijk aan een pijnstillerverslaving. Zij hebben detox en therapie nodig om bijvoorbeeld hun paracetamol verslaving te bestrijden en die volledig te overwinnen.

Pijnstillerverslaving kan zeer problematisch zijn voor zowel de verslaafde zelf als de mensen daaromheen. Gezinnen en dierbaren hebben eronder te lijden omdat de medicatie belangrijker wordt dan zij. De samenleving lijdt eronder omdat de verslaving leidt tot een gebrek aan productiviteit, stelen of liegen om de pijnstiller te krijgen en mogelijke ongelukken als gevolg van het feit dat het individu te veel medicijnen gebruikt. De gevolgen van misbruik van pijnstillers kunnen mild of ernstig zijn, afhankelijk van het type pijnmedicatie dat wordt gebruikt, de ernst van de verslaving en de mate van drugsmisbruik.

Welke vormen van behandeling zijn geschikt voor pijnstillerverslaving?

Als jijzelf of een dierbare een pijnstillerverslaving heeft zoals een paracetamol verslaving, is afkicken hoogstwaarschijnlijk het antwoord. Er zijn veel revalidatiemethoden die helpen om veilig te ontgiften en te herstellen van een pijnstillerverslaving.

De meest voorkomende afkickprogramma’s voor pijnstillers zijn:

Intramurale revalidatie voor receptverslaving – Deze programma’s bieden de patiënt een plek om te wonen terwijl die intensieve counseling en therapie voor zijn verslaving ondergaat. Detoxificatie wordt ook aangeboden in een veilige omgeving die wordt bewaakt door medische professionals om de veiligheid van de patiënt te waarborgen.

Dagbehandelingen voor pijnstillerverslaving – Deze programma’s bieden meestal counseling en therapie op basis van beperkte ondersteuning en kunnen zelfs willekeurige drugstests omvatten om ervoor te zorgen dat de patiënt op schema blijft met zijn herstel-inspanningen. Poliklinische revalidatie is een uitstekende keuze voor de herstellende verslaafde die al een intramuraal revalidatieprogramma heeft voltooid of voor iemand die slechts licht verslaafd is aan voorgeschreven medicatie.

Nazorgprogramma’s – Gedragstherapieprogramma’s kunnen helpen bij nazorg en herstel op lange termijn door nuttige strategieën te bieden om met verslaving om te gaan. Deze sessies behandelen vaak onderliggende, gelijktijdig optredende stoornissen zoals psychische problemen, en bieden begeleiding bij het omgaan met triggers.

Is iemand in je omgeving verslaafd aan pijnstillers of ben je zelf verslaafd aan paracetamol of andere pijnmedicatie? Herstellen van een verslaving doe je niet alleen. Recovery Mental Healthcare biedt hulp en advies met een team van medische professionals op het gebied van verslavingszorg. Je kunt ons bereiken op nummer: 085 – 8200 900 of administratie@recoverymhc.nl.

Krijg hulp!

Bel ons

085-8200 900